| سینوسها فضاهای خالی پراز هوا هستند که در قسمت جلو جمجمه در ضخامت استخوانهای سر و صورت قرار دارند. این فضاها با منفذی ظریف به داخل بینی راه پیدا می‌کند. سطح داخل آن از لایه نازک پوششی به نام مخاط مفروش شده است که به آن غشاء مخاطی می‌گوییم. این مخاط ترشحات نرم و چسبنده‌ای به نام ترشحات مخاطی تولید می‌کنند تا مسیر بینی را مرطوب نگه داشته و ذرات ریز را بدام اندازد. عفونت یا التهاب مخاطهای پوشاننده این فضاها را سینوزیت می‌گویند. |
انواع سینوسهای اطراف بینی
افراد بالغ، چهار جفت سینوس دارند. سینوسهای پیشانی که دردو طرف پیشانی و بالای چشمها در ضخامت استخوانهای پیشانی قرار دارند، سینوسهای فکی که در دوطرف زیر گونه‌ها در ضخامت استخوانهای فک بالا قرار دارند، سینوسهای اتموئید یا پرویزنی که در پشت پل بینی و بین چشمها در ضخامت استخوانهای نزدیک گوشه داخلی
چشم قرار دارند و سینوسهای اسفنوئید یا شب پره‌ای که در قسمت بالای بینی و پشت چشمها در ضخامت استخوان کف
جمجمه قراردارند. در بالای سینوسهای اسفنوئید،
غده هیپوفیز قرار دارد. سینوسهای اتموئید به دو بخش سینوسهای اتموئید پیشین و پسین تقسیم می‌شوند. نوزادان در بدو تولد، دو جفت سینوس دارند که به تدریج و طی رشد، دو جفت دیگر نیز پدیدار می‌شود. در برخی افراد ممکن است یک یا هر دو سینوس پیشانی تشکیل نشود. در ضمن ممکن است در موارد بسیار نادر، یکی از سینوسهای فکی تکامل نیابد. سینوسهایی که بیشتر از همه مورد توجه است، سینوسهای فکی است.
نقش سینوسها در بدن
غشای مخاطی پوشاننده سینوسها و بینی روزانه بیش از نیم لیتر مایع ترشح می‌کند. این مایع موجب مرطوب شدن سطح
مجاری تنفسی می‌شود و همچنین هوای تنفسی را از ذرات ریز و میکروبها تصفیه می‌کند. متعادل کردن حرارت، تامین رطوبت هوای تنفسی، سبک کردن استخوانهای جمجمه، جلوگیری از انتقال ضربه‌ها به عناصر داخل جمجمه، مشارکت در رشد صورت، تاثیر در کیفیت تشدید صدا و افزایش منطقه حساسه بویایی از دیگر اعمالی است که به سینوسها نسبت می‌دهند.
سینوزیت یا عفونت سینوسها
سینوزیت، ورم و التهاب مخاط پوشاننده سینوس در اثر عوامل مختلف است. در حالت عادی ترشحات داخل سینوسها به درون فضای بینی تخلیه می‌شود و در هنگام ابتلا به
سرماخوردگی و یا حساسیت، و با تحریک توسط آلوده کننده‌های محیطی سینوسها ملتهب شده و در تخلیه ترشحات خود دچار مشکل می‌شوند که این قضیه می‌تواند باعث احتقان و سپس عفونت سینوس شود. و بر خلاف سرماخوردگی و یا حساسیت، تشخیص و درمان سینوزیت با پزشک بوده و به آنتی بیوتیک نیاز دارد. تا هم عفونت درمان شده و هم از ایجاد عوارض بعدی جلوگیری شود. برای تشخیص سینوزیت ممکن است از عکس رادیولوژیک سینوسها و گاهی نمونه ترشحات سینوس برای آزمایش وجود باکتری در آن استفاده شود.
رابطه سینوسها با بافتهای اطراف
رابطه سینوسها با دندانها
ریشه دندانهای آسیای بالایی در سینوس فکی است، به همین دلیل،
عفونت دندانهای آسیای بالا می‌تواند موجب چرکی شدن سینوس فکی شود و
دندان درد ممکن است یکی از علایم سینوزیت حاد چرکی باشد.
رابطه سینوسها با چشمها
سه چهارم اطراف کاسه چشم را سینوسها اشغال کرده‌اند. سینوس پیشانی، سینوس فکی و سینوس اتموئید به ترتیب در قسمت بالا، پایین و دیواره داخلی کاسه چشم قرار دارند. اهمیت این موضوع از آن روست که عفونت سینوس می‌تواند به داخل چشم نفوذ کند. برای مثال یکی از عوارض سینوزیت در کودکان، ورم پلک یا قرمزی چشم است که باید درمان مناسب و زود هنگام صورت گیرد. سینوسهای اسفنوئید و اتموئید پسین در مجاورت عصب بینایی واقع‌اند ، بنابراین ممکن است برخی از بیماریهای این دو سینوس روی بینایی تاثیر گذارد.
رابطه سینوسها با مغز
سینوسهای پیشانی ، اتموئید و اسفنوئید در مجاورت کف حفره مغز قرار دارند، بنابراین سینوزیت یکی از علل
آبسه‌های مغزی و
مننژیت است.
رابطه سینوسها با چهره فرد
در برخی از افراد سینوسهای پیشانی بسیار گسترش یافته‌اند و به پیشانی حالت برآمده می‌دهند؛ این مورد، طبیعی است. ممکن است سینوسهای فکی و استخوان فک بالا بطور کامل رشد نکرده باشند و به گونه‌های فرد حالت فرو رفته دهند. تجمع ترشحات غلیظ در سینوس پیشانی و اتموئید ممکن است در دراز مدت موجب جابجایی چشم یا بیرون زدگی آن شود.
رابطه سینوزیت و لوزه سوم
همانطور که
سینوزیت سبب گرفتگی و ترشحات بینی می‌شود،
لوزه سوم نیز علایم مشابهی را ایجاد می‌کند. در بسیاری از کودکان این دو مورد را به سختی می‌توان از هم تمیز داد، اما معاینه دقیق پزشک می‌تواند علت اصلی را مشخص نماید. لوزه سوم با متوقف کردن خروج ترشحات چرکی از پشت بینی موجب تحریک لوزه سوم و تورم آن می‌شود. بنابراین هر دو :
- اثر متقابل برهم دارند.
- ممکن است علایم شان باهم اشتباه شود.
چه عواملی سبب بسته شدن منفذ سینوس می‌شود؟
مهمترین علت بسته شدن منفذ سینوسها، سرماخوردگی و
عفونتهای ویروسی حاد است که همانا شایعترین علت ایجاد کننده سینوزیت به شمار می رود.
آلرژی یا حساسیت، به دلیل ایجاد تورم و انسداد مجرای سینوس، عامل مهم دیگر ابتلا به سینوزیت است. انحراف تیغه بینی، بزرگ شدن شاخک‌های بینی،
پولیپ، لوزه سوم، وجود اجسام خارجی در بینی و در موارد نادر تومورهای خوشخیم و بدخیم داخل بینی، همگی ممکن است با مسدود کردن راه خروج ترشحات از سینوس، ایجاد سینوزیت کنند.
مباحث مرتبط با عنوان
