گیاهی علفی و دارای ساقه ای به ارتفاع 20 تا 40 سانتی متر و حتی بیشتر است. بولب آن که قسمت متورم و زیرزمینی گیاه را تشکیل می دهد، مرکب از 5 تا 10 قطعه متورم، محصور در غشاهای نازک و ظریف، به رنگ خاکستری مایل به سفید است. برگهائی باریک و گلهائی به رنگ سفید چرک، منقوش به لکه های کوچک و قرمز رنگ دارد. از مشخصات برگهای آن این است که اولاً وضع آیخته از ناحیه غلاف دارند و ثانیاً پهنک برگهای آن طویل و منتهی به غلاف درازی است که قسمت زیادی از ساقه را فرا می گیرد و به علاوه غلاف برگهای آن یکدیگر را می پوشانند. مجموعه گلهای گیاه نیز همراه با برجستگیهای کوچک در رأس دمگل درازی به تعداد کم یا ظاهر گل آذین چتر مانند ظاهر می شود. براکته متورم و منتهی به رأس باریک و درازی نیز، مجموعه گلها را فرا می گیرد که نازک و غشائی است. حالات غیر طبیعی مختلفی در این گیاه وجود دارد که یکی از آنها بولب مرکب از 3 برجستگی متورم است.
واریته های سیر به دو دسته تقسیم می شود که دسته اول دارای سه واریته بنام های زیر می باشد :
الف) A. sativum var. sativum (به سیر طوقه باریک و بدون ساقه گل دهنده ارقام Rocambole و Continental از این واریته می باشند)
ب) A. sativum var ophioscorodn (سیر طوقه کلفت ساقه گل دهنده کشیده و خمیده )
ج) A. sativum var.Scordoprasum (با ساقه گل دهنده ایستاده)
دسته دوم دارای واریته های زیر می باشد.
د) A. Sativum var sagitatum Kuz ( با ساقه گل دهنده)
ه) A. Sativum var vulgarae Kuz ( بدون ساقه گل دهنده)
سیر در خاکهای حاصلخیز و زهکشی شده به خوبی رشد می کند. سیر را باید در خاک قوی و رغنی از مواد آلی کاشت. این گیاه را می توان در انواع خاک از لمونی سنگین تا شنی سبک نیز کشت کرد ولی بر روی خاک لوم شنی سست که از مواد آلی غنی باشد بهترین رشد را دارد. pH خاک بین 8/6 تا 2/7 ایده آل است کاشت سیر باید در آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری و نیز روزهای کوتاه و دمای پائین در پائیز و یا اوایل زمستان انجام گیرد تا گیاه بتواند رویشی خوبی داشته باشد.
برای تهیه بستر کشت باید ابتدا زمین را متناسب با نوع آن با استفاده از شخم، دیسک و ماله کاملاً نرم و مسطح کرد و در مناطق خشک نسبت به نوع آبیاری که پشته بندی یا کرت بندی است آنرا آماده نمود (البته در شمال ایران کاشت به صورت دیم است) در زمین های شنی و سست عرض جوی و پشته ها را مساوی و در حدود 20 تا 25 سانتی متر انتخاب می کنند. چنانچه زمین لوم یا لوم سنگین باشد پشته را عریض تر انتخاب کرده طوری که بتوان روی پشته دو یا سه ردیف سیر کاری کرد.
3 تا 4 ماه قبل از کاشت کود حیوانی را با خاک مخلوط می کنند اگر کود پوسیده باشد می توان آنرا در هنگام کاشت نیز با خاک مخلوط نمود. کودهای شیمیایی را معمولاً قبل از کاشت به زمین می دهند. مقدار کود فسفر بین 200 تا 400 کیلوگرم در هکتار است کود ازته را می توان به صورت کود سرک در هنگام رشد گیاه به آن داد.
فاصله خطوط کاشت بین 25 تا 75 سانتی متر، فاصله بوته ها روی خطوط حدود 12 سانتی متر عمق کاشت در اراضی سبک تا 5 سانتی متر است عمق کاشت در اراضی نسبتاً سفت و رسی از 5/2 تا 3 سانتی متر تجاوز نمی کند.
سیر از معدود گیاهانی می باشد که فقط از طریق غیر جنسی زیاد می شود. سیرچه ها را نباید قبل از کاشت جدا کرد. در غیر اینصورت کاهش عملکرد را در پی خواهد داشت . کشت سیر معمولاً در سطوح کوچک و اغلب به صورت کرتی انجام می گیرد. برای این کار در پائیز زمین را شخم سطحی زده و کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط می کنند سپس زمین را به ابعاد مختلف کرت بندی کرده و به صورت جوی و پشته در می آورند. عمق جویها که به عنوان زهکشی طبیعی عمل می کند حدود 30 سانتی متر است در زمین های سنگین معمولاً سیرچه ها را تنها با فشار کمی در داخل خاک بطور سطحی می کارند.مقدار بذر را با توجه به ضایعات کاشت حدود 300 تا 400 کیلو گرم در هکتار در نظر میگیرند.
دفع علفهای هرز و سله شکنی در طول دوره رویش گیاه بین 2 تا 3 بار انجام می گیرد از آنجائی که ریشه سیر سطحی است باید هنگام وجین و سله شکنی دقت فراوان نمود تا به ریشه ها صدمه ای وارد نیاید.
از آفات سیر می توان مگس سیر (Hylermia antiqua) را نام برد که علاوه بر این گیاه به کیله گیاهان خانواده Liliaceae (مانند پیاز، تره، تره فرنگی و ...) نیز خسارت وارد می کند. لارو این مگس در مزارع سیر و پیاز زندگی کرده و از ساقه ، برگ بویژه سیرچه ها تغذیه می کند. زمستان گذرائی این مگس در درون خاک است و در آنجا به صورت شفیره زمستان را گذرانده و پس از مساعد شدن هوا پرواز می کند. این مگس بر روی گیاه سیر تخم گذرانی کرده و سپس با ایجاد دالانهایی خود را به مرکز سیر می رساند و از داخل آن تغذیه می کند. بر اثر حمله این آفت رنگ برگ از حالت سبزی به زردی تغییر می کند. برای مبارزه با آن معمولاً بوته های آلوده را جمع آوری کرده و آنها را می سوزانند رعایت تناوب زراعی در دفع این آفت بسیار موثر است از آفات دیگر زنگ سیر میباشد که مولد آن قارچی بنام Puccinia allii که فعالیت آن در ماههای گرم و مرطوب تابستان شدید بوده و اسپور آن زمستان را روی میزبان سپری می کنند.
برای مبارزه با آن باید در صورت امکان از سیرچه هایی که قبلاً به این بیماری مبتلاً نشده اند برای کاشت استفاده نمود. یا اینکه در صورت گسترش بیماری با سموم قارچ کش مانب (Maneb) و یا زینب (Zineb) به فاصله هر سه هفته یکبار سمپاشی گردد.
موقع برداشت سیر از اواخر بهار تا اوسط تابستان بنابه تاریخ کاشت تفاوت می کند.
زرد شدن برگهای سیر نشانه رسیدن محصول است یعنی به محض اینکه برگها زرد شدند باید پیاز سیر را از خاک درآورده و اگر سطح کاشت وسیع باشد با تیغه هایی که مخصوصی که به وسیله تراکتور کشیده می شود و از زیر پیاز در عمق ده تا پانزده سانتی متری سطح خاک عبور می کند، خاک را نرم و سست کرده و یک نفر کارگر با سرعت پیازها را از خاک خارج کرده و کنار خط کاشت روی زمین می گذارد. و اگر سطح کاشت کوچک باشد و عمل برداشت محصول با بیل و یا وسایل مشابه آنها انجام می گیرد. پس از کندن پیازها آنها را برای مدت چند روز در مزرعه روی زمین در مقابل آفتاب قرار می دهند تا کاملاً خشک شود،سپس با چاقو قسمتهای هوایی و ریشه ها را از سیر جدا می کنند به منظور نگهداری سیر معمولاً قسمتهای انتهایی را بهم بافته و به صورت ریسه در می آورند و در ستون منازل آویزان میکنند.
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
.jpg)