مقدمه
آیا تا بحال دچار دندان‌درد شده‌اید؟ برای درمان چه کرده‌اید؟ تا بحال چند دندان را بخاطر دردگرفتن کشیده‌اید؟ آیا برای جایگزین دندان کشیده شده چاره‌ای اندیشیده‌اید؟ آیا فکر می‌کنید برای تسکین دندان‌درد راه دیگری جز کشیدن دندان وجود ندارد؟ امروزه با پیشرفتهایی که در رشته دندانپزشکی بوجود آمده راههای جدیدی برای درمان دندان‌درد پیدا شده است. بگونه‌ای که در اغلب موارد کشیدن دندان دردناک ضرورت ندارد. بسیاری از مردم درباره عوارض کشیدن دندانها آگاهی چندانی ندارند. خوبست بدانیم با کشیدن هر دندان علاوه بر اشکالاتی که در امر جویدن، تکلم و زیبائی پدید می‌آید، تغییراتی نیز در ردیف دندانها بوجود می‌آید.
علت دندان درد
دندان درد علل بسیاری می‌تواند داشته باشد لیکن معمولا علت آن صدمه
پالپ دندان (عصب دندان) بدلیل پوسیدگی است. کسانی که دچار دندان درد شده‌اند می‌دانند که درد همیشه به یک صورت شروع نشده و شدتش در تمامی موارد یکسان نیست. بعبارت دیگر نوع درد به میزان پوسیدگی و شدت آسیب وارد به پالپ بستگی دارد.
علائم دندان درد
- درد نواحی اطراف گوش
- محدودیت در باز کردن دهان
- ایجاد صدا بهنگام باز و بسته کردن دهان
انواع دندان درد
مهمترین دندان دردهایی که به علت پوسیدگی بوجود می‌آیند بر سه نوعند.
دردهای تند و زودگذر
دندانی که دارای پوسیدگی عمیقی است ولی هنوز پالپ آن چندان آزرده نشده است "در اصطلاح پوسیدگی به عصب نرسیده است". جالبست بدانیم که اینگونه پوسیدگی‌ها در حالت عادی هیچگونه دردی بوجود نمی‌آورند، لیکن با مصرف مواد شیرین یا نوشیدنی‌های سرد و یا گرم ، دندان برای لحظه‌ای شدیدا درد می‌گیرد. (اصطلاحا دندان تیر می‌کشد). بعبارت دیگر درد فقط بهنگام تماس دندان با مواد ذکر شده بوجود می‌آید و با نبودن آنها از بین می‌رود.
دندان دردهای شبانه
پیشرفت بیشتر پوسیدگی و رسیدن آن به پالپ دندان (در اصطلاح پوسیدگی به عصب رسیده است) باعث دردهایی می‌شود که گاه خودبخود ، گاه بدنبال مصرف مواد ترش و شیرین و گاه بر اثر گرما پدید می‌آیند. برخلاف نوع قبل درد با حذف عوامل ذکر شده فورا متوقف نشده بلکه تا مدتی باقی می‌ماند. همچنین شدت درد بسیار متغیر است بگونه‌ای که گاه خفیف ، گاه شدید و گاه حالت ضربانی دارد. درد ممکن است بطور مداوم ادامه پیدا کند یا آنکه مدتی ساکت شده، دوباره شروع می‌شود. در مواردی نیز شبها شدت زیادتری دارد بطوریکه بیمار تا صبح نمی‌خوابد. قابل توجه است که این گونه دندان دردها با سرما تسکین می‌یابد.
دندان دردهایی که در اثر عدم درمان در مراحل قبل بوجود می‌آید
هر گاه در مراحل قبل درمان اساسی صورت نگیرد ممکن است درد برای مدتی ادامه یافته، آنگاه خودبخود متوقف گردد. بطوریکه دندان برای مدتی کاملا بدون درد باشد. اما این بهبودی به منزله پایان ماجرا نیست زیرا میکروبهایی که در مرحله قبل از طریق پوسیدگی وارد پالپ قسمت تاج شده‌اند. بتدریج پالپ موجود در ریشه را آلوده می‌کنند. این میکروبها یا سم آنها در نهایت به انتهای ریشه رسیده، از این طریق وارد استخوان فک شده، در آنجا شروع به تخریب و ایجاد عفونت می‌کنند. در این حال بعلت التهاب و عفونت بافتهای انتهای ریشه مجدا دندان‌درد به وجود می آید. این درد گاه خفیف و گاه بسیار شدید است. در مواردی نیز بیمار احساس می کند دندان دردناک بلندتر از سایر دندانهاست و معمولا کوچکترین ضربه به دندان باعث درد و به هوا پریدن وی می‌گردد. به این جهت بیمار سعی می نماید به هنگام غذا خوردن از سمتی که دندان دردناک وجود دارد استفاده ننماید. این حالت در اصطلاح عموم به چرکی شدن دندان موسوم است.
اعلام خطر
لازم به تذکر است چنانکه با رسیدن عفونت به بافتهای انتهای ریشه باز هم اقدامی در جهت درمان صورت نگیرد، عفونت موجود می‌تواند گسترش بیشتری یافته سبب بروز
آبسه‌های فکی و در مواردی حتی بخطر افتادن جان بیمار شود.
درمان دندان درد
بسیاری از بیماران هنگامیکه دچار دندان‌درد می‌شوند بخصوص مواردی که در شب بروز می‌نماید، آنچنان دچار ناراحتی و عصبانیت می‌گردند که با خود عهد می‌کنند در صبح روز بعد تمامی دندانهایشان را بکشند تا برای همیشه از مشکل دندان‌درد رهائی یابند. گروهی دیگر نیز تا رسیدن صبح با مصرف انواع و اقسام داروها و یا با گذاردن الکل ، قرص و... در پی تسکین درد بر می‌آیند. اما طولی نمی‌کشد که با طلوع خورشید و تمام شدن شب دندان درد نیز بتدریج فروکش نموده، بیمار احساس راحتی و آرامش می‌نماید. با از بین رفتن درد و طبیعی شدن اوضاع بسیاری از بیماران از خود می‌پرسند که برای رهائی از دندان درد باید حتما دندان را کشیده یا راه دیگری نیز برای نجات چنین دندانی وجود دارد؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت بشرط آنکه پوسیدگی تمامی دندان را فاسد نکرده باشد و
تاج و
ریشه از سلامت نسبی برخوردار باشد، دندانپزشک می‌تواند بدون
کشیدن دندان ، درد را موقت ساکت نماید. در مراحل بعدی برای آنکه دوباره درد شروع نگردد و همچنین دندان مذکور بتواند مانند گذشته وظایف طبیعی خود انجام دهد، دندانپزشک اعمال زیر را بترتیب اجرا می نماید: ابتدا
عصب دندان را بطور کامل از داخل ریشه خارج کرده و سپس با استفاده از وسایل مخصوصی به تمیز کردن و آماده نمودن مجرای ریشه اقدام می‌نماید. در مرحله آخر نیز بکمک مواد مخصوصی مجرای ریشه را بطور کامل پر می‌کنند. انجام این مراحل در اصطلاح عموم به
عصب‌کِشی یا
عصب‌کُشی موسوم است.
چند تذکر
- بسیاری از بیماران با آنکه نقاط سیاه و سفید پوسیدگی را بر روی دندان‌های خود می‌بینند اما اقدامی در جهت درمان نمی‌کنند. هنگامیکه به آنها گفته می‌شود که این دندانها نیاز به پرکردن دارند، معمولا می‌گویند: "اما این دندانها دردی ندارند" خوبست بدانیم که درد نداشتن دندانها دلیل سالم بودن آنها نیست. فقط هنگامی می توانید از سالم بودن دندان‌هایتان مطمئن شوید که دندانپزشک پس از معاینه سلامت آنها را تایید نماید. به این دلیل لازم است هر شش ماه یکبار برای معاینه دندان‌هایتان به مراکز دندانپزشکی مراجعه نمایید.
- گذاردن آسپرین بر روی دندانی که درد دارد نه تنها باعث تسکین نمی‌شود بلکه در اغلب موارد سبب آسیب و سوختگی مخاط دهان نیز می‌گردد.
- اگرچه به اعتقاد دسته‌ای از بیماران اسپری‌های بی‌حس کننده قادرند بعضی از انواع دندان درد را برای مدتی کوتاه متوقف سازند. لیکن بدلیل خطرات غیر مستقیمی که برای بیمار فراهم می‌نمایند، باید از مصرف خودسرانه آنها پرهیز نمود.
- بخاطر داشته باشید اکثر دندانهایی که عصب‌کشی می‌شوند بعلت آنکه مستعد شکستگی هستند، باید حتی "روکش" شوند. کوتاهی در این امر منجر به خردشدن و فرو ریختن دندان درمان شده و بر باد رفتن تمامی زحمات می‌گردد.
- از آنجا که درمان دندانهایی که دچار درد شده اند کار نسبتا مشکل و پر هزینه‌ای است، لذا توصیه می‌شود همواره قبل از درد گرفتن دندانها جهت معاینه و بررسی آنها به دندانپزشک مراجعه نمایند.
مباحث مرتبط با عنوان
