خانواده زبان های
هند و اروپایی بزرگترین خانواده زبان های جهان از نظر تعداد کسانی که بدان سخن می گویند(6/1 میلیارد نفر)می باشد. محدوده جغرافیایی این خانواده، از
آسیای جنوبی و
ایران گرفته تا کل
قاره های اروپا و
آمریکا را دربر می گیرد.
6000 سال پیش، مردمی که به زبان هند و اروپایی اصیل سخن می گفتند، در منطقه
قفقاز جنوبی «ارمنستان،
گرجستان،
آذربایجان) می زیستند. این قوم به تدریج، شاید به دلیل کمبود منابع زیستی و شاید هم بخاطر حمله قوم های همسایه، ناچار به مهاجرت از زیستگاه خود شدند. این مردم، خود را
آریایی (یعنی شریف ، خوشنام و شکوهمند) می خواندند و ظاهرا باید این لقب را برازنده آنان دانست! چراکه به هرکجا مهاجرت می کردند، فرهنگ و زبانشان بر آن سرزمین مسلط می شد؛ بدیهی است که گویش هر گروه مهاجر از قوم آریایی، زیر تاثیر زبان و حتی فرهنگ سرزمین میزبان تغییراتی می یافت. علت تاثیر فرهنگ بر زبان، آن است که زبان در گهواره فرهنگ یک ملت پرورش می یابد. درست به همین دلیل است که مثلا در
زبان عربی ، برای واژه پارسی شتر، واژه
الجُمُل را داریم که معمولا به شتر نر گفته می شود
والناقه که به شتر ماده می گویند؛ همینطور واژه
الفَصیل برای شتربچه (بویژه هنگامی که از مادر گرفته شده)، واژه
البُعیر برای شتر 9 ساله، و... آشکار است که محیط زندگی افراد، تاثیری شگرف بر فرهنگ ایشان دارد.
گفتیم که زیستگاه نخستین آریایی ها درناحیه ای بود که امروزه داخل مرزهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان قرار دارد. تصویر زیر، چگونگی مهاجرت این قوم را نشان می دهد:
اما در این باره، نظریه دیگری نیز موجود است که زیستگاه نخستین آریاییان را تا شمال
دریای سیاه بالا می برد. تصویر زیر، موقعیت احتمالی قوم های هند و اروپایی را در 3500 سال پیش (برابر نظریه دوم) نشان می دهد:
چنانکه پیشتر اشاره شد، هر گروه مهاجر آریایی به سویی رفت و زیر تاثیر زبان و فرهنگ میزبان خود خانواده ای از زبان های هند و اروپایی را ایجاد نمود. اکنون می توانید با تیک زدن بر خانواده های بزرگ آریایی، اطلاعات بیشتری درباره هر یک بدست آورید:
زیرخانواده زبان های هند و ایرانی
زیرخانواده زبان های ژرمانی
زیرخانواده زبان های ایتالیک
زیرخانواده زبان های سِلتیک
زیرخانواده زبان های اسلاوی
زیرخانواده زبان های ارمنی
زیرخانواده زبان های بالتیک
زیرخانواده زبان های یونانی
زیرخانواده زبان های آلبانیایی
همچنین می توانید با تیک زدن بر گزینه ی زیر، ریشه ی واژه های زبان هند و اروپایی آغازین را بخوانید:
ریشه های هند و اروپایی
زبان پارسی باستان