نگاه اجمالی
قمرهای هیچ کدام از سیاره‌های کوچک ، مانند
ماه و
زمین نیست.
عطارد و
زهره قمر ندارند و اطراف
مریخ نیز جز دو صخره بزرگ ، قمر دیگری گردش نمی‌کند. اما
مشتری و
زحل که در بخش بیرونی
منظومه شمسی هستند، قمرهای بزرگی دارند.
یک ماه
زمین و ماه همانند یک سیاره دوتایی هستند. نیروی گرانشی این دو را در کنار هم نگه می‌دارد. ماه به دور زمین می‌گردد و یک بار گردش آن حدود سی شبانه روز طول می‌کشد. ما این مدت را یک
خیام ماه می‌گوییم.
بدر ماه یا ماه پر
در یک ماه می‌توان دوره منظم حلالهای ماه را دید. درست بعد از ماه نو ، حلال باریکی به هنگام غروب در مغرب آسمان دیده می‌شود. بعد از یک هفته ، نصف ماه و بعد از دو هفته ، همه آن پرنور می‌شود که بدر یا ماه پر نام دارد. دو هفته بعد از بدر ، دوباره ماه نو فرا می‌رسد. همه این تغییرات ناشی از آن است که ماه ، تنها در اثر بازتاب نور می‌درخشد و با حرکت خود به دور زمین ، قسمتهای مختلفی از آن نورانی دیده می‌شود.
ماه نو
در حالت ماه نو ، ماه در فاصله میان زمین و خورشید قرار می‌گیرد و بخشی از آن نورانی می‌شود که در جهت مخالف زمین است. در حالت بدر ، ماه در یک طرف و خورشید در طرف دیگر زمین است و تمام نیمه رو به زمین آن ، قابل روءیت می‌شود.
گرفتگی ماه
دو یا سه بار در هر سال ، ماه به هنگام عبور از کنار زمین ، در سایه آ ن فرو می‌رود. وقتی که این حالت پیش می‌آید، نور خورشید به علت قرار گرفتن زمین در سر راه به ماه نمی‌رسد، این رویداد را
گرفت ماه می‌نامیم. ماه در موقع گرفتگی به رنگ قرمز تیره دیده می‌شود که به علت پخش شدن نور خورشید در
جو زمین و تابش آن بر سطح ماه است. به سبب آنکه مدار ماه به دور زمین نسبت به مدار زمین به دور خورشید ، اندکی کج است، در هر بار گردش آن به دور زمین ، گرفتگی رخ نمی‌دهد. ماه معمولا از بالا یا پایین سایه زمین می‌گذرد.
تاثیر ماه بر زمین
اقیانوسها بیش از سه چهارم سطح زمین را پوشانده‌اند.
کشش گرانشی ماه ، مهمترین اثر در ایجاد
جزر و مد اقیانوسها دارد. آب بر خلاف اجسام جامد به راحتی جریان می‌یابد، در اثر گرانش ماه آبهای محیط بر زمین ، همانند یک توپ فشرده شده ، تغییر شکل می‌دهند. با
چرخش زمین به دور محور خود ، گویی برآمدگی آبها نیز در دو سوی آن حرکت می‌کنند و در نتیجه روزی دو بار جزر و مد روی می‌دهد. خورشید هم در جزر و مد تأثیر می‌گذارد. موقعی که ماه و خورشید در یک راستا قرار می‌گیرند، کشش گرانش آنها جزر و مد را به حداکثر مقدار خود می‌رساند. چون ماه هر روز 52 دقیقه دیرتر از روز پیش طلوع می‌کند. جزر و مد نیز به همین مقدار تأثیر دارد.
ماهواره‌ها
- ماهواره به هر شئی گویند که حول مدار شئی دیگر می‌گردد. هر سفینه که به دور سیاره یا قمری می‌گردد، یک قمر مصنوعی است. اکثر قمرهای مصنوعی کوچکند و فقط تجهیزات حمل می‌کنند و اجزای ابتدایی همه آنها یکسان است، اما کاربردهای متفاوتی دارند. از قبیل ماهواره‌های هواشناسی یا مخابراتی و یا تلسکوپهای فضایی و ... می‌توان نام برد.
- ماهواره‌های نامرئی: وقتی توده‌های غباری (اجرام آسمانی) متراکم شده و در مدار زمین قرار می‌گیرند، به عنوان ماهواره نامرئی در این مدار شروع به حرکت می‌نمایند. این توده‌ها نیز جزو اجزای خانواده زمین به حساب می‌آیند.
مباحث مرتبط با عنوان
