جنگ یرموک

یرموک جایی است میان نهر اردن و بحر لوط که در سرزمین شام واقع است. با آغاز خلافت ابوبکر فتوحات مسلمین آغاز شد، ابتدا جزیرة العرب و سپس عراق را تصرف کردند. پس از آن متوجه منطقه شامات شدند.

در آن زمان هرقل پادشاه روم شرقی بر آن منطقه مسلط بود، اما مسلمانان یکی پس از دیگری شهرهای اولیه شام را تصرف می کردند، در این زمان که مصادف با دوران خلافت خلیفه دوم بود، ابوعبیده جراح فرمانداری مناطق مختلف نظیر فلسطین و اردن، هریک را به یکی از سرداران جنگی اسلام سپرد و خود برای فتوحات بیشتر عازم شمال شده و به سوی حماة و شیرز حرکت کرد.

هرقل که اکنون مراکز مهم شام را از دست داده بود، بار دیگر کوشید تا با سامان دادن لشگری عظیم از رومیها، شامیها، اهالی جزیره و ارمنستان، در کنار قبایل عربی جذام، لحم و غیره به جنگ مسلمانان برود. این جنگ بزرگ که آخرین حد تلاش امپراطوری روم شرقی برای حفظ شامات بود، در همین منطقه یرموک رخ داد و به همین خاطر، جنگ یرموک نام گرفت.

شمار مسلمانان را حدود بیست و چهار هزار نفر و شمار رومیان را چندین برابر آنان ذکر کرده اند.

این جنگ برای مسلمانان به اندازه ای سخت بود که گفته اند زنان مسلمان نیز مجبور به جنگیدن شدند. سرانجام این جنگ به نفع مسلمانان خاتمه یافت و به دنبال آن هرقل انطاکیه را به قصد قسطنطنیه پایتخت بیزانس ترک گفت. جبلة بن ایهم در همین جنگ فرماندهی سپاه مقدم روم را عهده دار بود. وی در گذشته اسلام آورده بود، اما پس از مدتی به خاطر برخوردی که خلیفه دوم با او داشت از اسلام برگشت و طرفدار رومیان گردید.

به نظر بسیاری از مورخان فرمانده نظامی مسلمانان در جنگ، خالد بن ولید بوده است.
یک سال پس از واقعه یرموک، مسلمانان موفق شدند بیت المقدس را به محاصره در آورند. در واقع جنگ یرموک اصلی ترین جنگ منطقه شام و فتح الفتوح آن سرزمین محسوب می شود.

منابع:
تاریخ خلفا ص 105 به نقل از فتوح البلدان ص 140 / لغت نامه دهخدا