جعفر بن علی معروف به جعفر کذاب، پسر
حضرت امام هادی علیه السلام بود و در سال 226 به دنیا آمد. او مردی عیاش و نااهل و شرابخوار و از مدعیان امامت بود.
پس از شهادت پدرش ادعای امامت کرد ولی
حضرت امام حسن عسگری علیه السلام اجازه هیچ‌گونه خودنمایی را به او نداد تا این که پس از شهادت امام حسن عسگری علیه السلام و آغاز
غیبت صغری امام مهدی، او فرصت یافت دوباره ادعای امامت کند و با دروغ، جمعی را به گمراهی بکشاند و از این رو به جعفر کذاب شهرت یافت.
حضرت امام سجاد علیه السلام درباره ملقب شدن امام ششم به
«صادق» فرمود:«از نسل پنجم او مردی به نام جعفر متولد می‌شود که به دروغ ادعای امامت می‌کند، و نامش جعفر کذاب است، از این رو به امام ششم، جعفر صادق لقب داده اند.»
پس از شهادت امام حسن عسگری، جعفر مأموران حکومت ستمگر عباسی را جهت تفتیش و تفحص از منزل امام و پیدا کردن امام زمان علیه السلام به سرای امام برد. هنگامی که پیکر مطهر امام عسگری علیه السلام را کفن نموده و در تابوت نهاده بودند، جعفر کذاب پیش رفت تا بر جنازه امام نماز بگزارد، اما وقتی خواست تکبیر بگوید، ناگاه کودکی گندمگون و سیاه موی پیش آمد، او را کنار زد و بر پیکر مطهر امام نماز گزارد.
مورخین درباره‌ی او دو نظر دارند. عده‌ای بر این باورند که وی تا پایان زندگی بر دعوی دروغین خود پای فشرد و همچنان خود را امام می‌دانست، اما برخی دیگر می‌گویند که وی از دعوی خود دست کشید و توبه کرد، و شیعیان نیز نامش را از جعفر کذاب به جعفر تائب برگرداندند.
در روایتی از
محمد بن عثمان عمری ، نائب خاص امام زمان علیه السلام، آمده است که امام دوازدهم در توقیعی به توبه‌ی او اشاره نموده و فرموده است که راه جعفر راه برادران
یوسف است که سرانجام توبه کردند.
جعفر با وجود عمر کوتاهی که داشت، فرزندان زیادی داشت و به ابوالکراین (پدر فرزندتان بسیار) مشهور بود. او سرانجام در سال 271 قمری در
سامراء درگذشت.
منابع:
دایره المعارف تشیع ج 5؛ قاموس الرجال ج 2؛ المعارف و المعاریف ج 2؛ دایره المعارف الشیعه العامه، ج 7
