دید کلی
جاروبرقی یکی از وسایل خانگی مهم است، که این روزها در اکثر منازل وجود دارد. کارخانه‌های گوناگون این دستگاه را در شکل‌های مختلف ساخته و به بازار عرضه می‌کنند. بعضی از این جاروبرقی‌ها دارای
کیسه زباله یکبار مصرف می‌باشند، و بعضی دارای کیسه دایمی که قابل تخلیه و استفاده مجدد است. ساختمان جاروبرقی از دو قسمت اصلی تشکیل شده که در زیر به آنها می‌پردازیم.
قسمت الکتریکی (الکتروموتور) دستگاه
مهمترین قسمت الکتریکی جاروبرقی را یک
الکتروموتور از نوع موتورهای کلکتوردار تشکیل می‌دهد. در اکثر وسایل الکتریکی خانگی معمولا از موتور یونیورسال (سری DC) استفاده می‌شود. ساختمان و طرز کار آن به صورت زیر می‌باشد.
استاتور (قسمت ساکن)
این قسمت از موتور که یک
میدان الکتریکی دوار ، برای گرداندن
آرمیچر ، ایجاد می‌کند از دو بخش و یک هسته آهنی تشکیل شده است. سرو ته کلافهای سیم‌پیچی با نظم و شرایط خاصی در روی تیغه‌های کلکتور که روی محور روتور نصب شده است لحیم شده‌اند. هسته آرمیچر معمولا به شکل استوانه‌ای و از جنس
آهن نرم ساخته می‌شود. این قسمت را از صفحه‌های نازک که نسبت به یکدیگر عایق شده‌اند، می‌سازند. بدین صورت که آنها را کنار هم قرار داده و بعد روی یکدیگر پرس می‌کنند.
بدین وسیله از افزایش
جریان‌های فوکو و در نتیجه از گرم شدن هسته جلوگیری می‌شود. هر یک از صفحه‌های عایق در محیط خود دارای تعدادی دندانه می‌باشند که هنگام قرار گرفتن آنها در کنار هم و پرس شدن در طول استوانه رتور شیار‌هایی به موازات محور آن ایجاد می‌کنند تا کلافهای سیم‌پیچی در داخل آنها قرار گرفته و محکم شوند. برای کاهش تلفات ناشی از
پدیده هیسترزیس جنس هسته را از
فولاد نرم سیلیس‌دار انتخاب می‌کنند. زیرا این ماده دارای تلفات هیسترزیس کمی می‌باشد. جنس محور موتور را از
فولاد سخت انتخاب و آن را کاملا صاف و صیقلی می‌کنند تا در تکیه‌گاه به راحتی عمل کند.
کلکتور (کموتاتور)
کلکتور از تیغه‌های جدا از هم مسی تشکیل شده است که به صورت استوانه‌ای روی محور روتور قرار گرفته و توسط فلنچ نگهدارنده در جای خود محکم شده‌اند. در فاصله بین هر یک از تیغه‌ها صفحه‌های نازکی از جنس
میکا قرار گرفته تا به این وسیله تیغه‌ها نسبت به یکدیگر عایق شوند. انتهای هر یک از تیغه‌ها به شکل برجسته و دوشاخه شده است تا سر و ته کلافها به راحتی در داخل آنها قرار گرفته و لحیم شوند. در بعضی از کلکتورها تیغه فاقد دو شاخه برجسته می‌باشد. معمولا سطح کموتاتور را به سیله ماشین بصورت بسیار صاف استوانه‌ای می‌تراشند. این عمل باعث کاهش
اصطکاک بین سطح کموتاتور و زغال‌ها می‌شود. در ضمن عایق بین تیغه‌ها را کمی پایین از سطح تیغه قرار می‌دهند تا با زغال‌ها برخورد نکند.
جاروبکها (زغال‌ها)
جاروبکها عناصری هستند که
جریان الکتریکی دریافتی از شبکه را پس از یکسوسازی وارد کلافهای رتور می‌کنند. جاروبکها قطعات کوچکی از ترکیب
زغال و
گرافیت هستند. معمولا بین جاروبکها و کموتاتور هیچ نوع
روغن‌کاری نباید انجام گیرد. زیرا گرافیت جاروبکها روغن‌کاری سرخود انجام می‌دهند. جاروبکها داخل نگهدارنده جاگذاری شده و توسط فنر روی تیغه‌های کموتاتور فشرده می‌شوند. ارتباط بین برق ورودی و جاروبکها توسط سیم‌های به‌هم بافته شده مسی انجام می‌گیرد. بطوری که جاروبکها در داخل جازغالی قرار گرفته و تحت نیروی فنر با تیغه‌ها در تماس می‌باشند. جاروبکها طوری طراحی شده‌اند که دارای عمر طولانی باشند.
قسمت مکانیکی جاروبرقی
شکل ظاهری قطعات جاروبرقی برعکس قسمت الکتریکی از تنوع زیادی برخوردار است. بطوری که هر کارخانه سازنده می‌تواند برحسب سلیقه خود ساختمان خارجی دستگاه را طراحی کند و آن را بسازد. دلیل دیگر این مطلب این است که هدف سازندگان این نوع وسایل این است که تا حد امکان تولیدشان از نظر ظاهری با تولید کارخانه‌های دیگر متفاوت باشد. قطعات مختلف قسمت مکانیکی عبارتند از :
- سیم جمع کن :
سیم جمع کن از یک قرقره ، یک فنر جمع شونده نوار که به آن متصل است تشکیل شده است. مرکز فنر در یک نقطه ثابت و سر دیگرش پس از چندین دور چرخش به قسمت میانی قرقره متصل است. هنگام کشیدن سیم به خارج از دستگاه ، قرقره چرخیده و فنر را جمع می‌کند، که با فشار دادن شستی آزاد شده و سیم را در جای خود نگه می‌دارد.
- زباله دان :
زباله‌دان یا مخزن جمع‌آوری زباله ، در قسمت جلوی دستگاه قرار گرفته است و بعد از آن قسمت مکنده قرار دارد.
- فیلتر :
با روشن شدن موتور جارو برقی ، هوا به داخل آن مکیده شده و زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کند. هوای مکیده شده علاوه بر زباله ، گرد و غبار را نیز جذب می‌کند. لذا لازم است این هوا که پس از مکیدن زباله ، از قسمت موتور خارج و در فضای اتاق پراکنده می‌شود، تمیز باشد. به این منظور سر راه هوای خروجی از کیسه و قبل از آنکه این هوا به قسمت موتور برسد از لایه‌های اسفنجی فشرده استفاده می‌شود. در واقع اسفنج فشرده ، نقش فیلتر یا پاک‌کننده هوای خروجی را بر عهده دارد. اگر فیلتر بیش از حد کثیف شود، هوا به سختی از آن عبور می‌کند. بنابراین لازم است هر از چند گاهی مناسب با کارکرد جارو ، فیلتر را تمیز و یا نسبت به تعویض آن اقدام نمود.
همچنین ببینید
