هان ای برادر وای خواهر مسلمان! تا دیر نشده توبه کن که وقت تنگ است. ببینید خداوند تعالی با چه لحنی با بندگان خود سخن می‌گوید:

الم یأن للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکرالله و ما نزل من الحق؟...
آیا وقت آن نرسیده است که مؤمنان دلهایشان به یاد خدا خاشع گردد و خود در برابر قرآن خاضع شوند؟



تمام علمای اسلام در وجوب و لزوم توبه اتفاق نظر دارند و در متن قرآن مجید کراراً به آن امر شده است. در آیه 8 سوره تحریم می‌خوانیم:
ای کسانی که ایمان آورده‌اید به سوی خدا باز گردید، توبه کنید، توبه‌ای خالص و بی‌شائبه، امید است (با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است داخل کند.

همه انبیاء الهی هنگامی که برای هدایت امتهای منحرف مأموریت می‌یافتند یکی از نخستین گامهایشان دعوت به توبه بود، چرا که بدون توبه و شستن لوح دل از نقش گناه، جایی برای نقش توحید و فضائل نیست.

علاوه بر این دلیل دلیل عقلی روشنی بر وجوب توبه داریم و آن اینکه عقل حاکم بر این است که در برابر عذاب الهی خواه یقین باشد یا احتمالی باید وسیله نجاتی فراهم ساخت و با توجه به اینکه توبه مهمترین وسیله نجات است، عقل آن را واجب می‌شمرد، چگونه افراد گنهکار خود را از عذاب الهی در دنیا و آخرت می‌توانند محفوظ بشمرند در حالی که توبه نکرده باشند.

آری! توبه واجب است هم به دلیل صراحت آیات قرآن مجید و هم روایات اسلامی و هم دلیل عقل و از این گذشته وجوب توبه در میان تمام علمای اسلام مسلم و قطعی است.

نمونه احادیثی در مورد توبه

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : توبه گذشته ها را مى پوشاند.
امام على علیه‌السلام : توبه رحمت را فرود مى آورد.

هیچ واسطه و شفیعى کاراتر از توبه نیست .
توبه خالصانه گناه را مى زداید.

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : کسى که از گناه توبه کند مانند کسى است که گناهى نکرده باشد.
امام على علیه‌السلام : توبه خوب گناه را پاک مى کند.

مقام توبه گر

(همانا خداوند توبه گران و پاکیزگان را دوست مى دارد).
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : نزد خدا چیزى محبوبتر از مرد یا زن توبه گر نیست .

امام باقر علیه‌السلام : یکى از محبوبترین بندگان خدا نزد خداوند فتنه گرى است که توبه کند.
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : همه آدمیان خطا مى کنند و بهترین خطاکاران توبه کنندگانند.

هـان ! سـوگـنـد به خدا که شادى خداوند از توبه بنده اش بیشتر است تا شاد شدن مرد از (پیدا کردن ) شترش .
امام باقر علیه‌السلام : شادى خداوند از توبه بنده اش بیشتر است تا شادى مردى که در شبى تار شتر و ره توشه خود را گم کند و سپس آن را بیابد.
.

نشانه توبه گراز زبان پیامبر

اخلاص عمل براى خدا
فرو گذاشتن باطل
پایبندى به حق
شوق وآزمندى به نیکى .

امام سجاد علیه السلام در مناجاتش

ما را از آنان قرار ده که درختهاى گناهان را در برابر دیدگان دل خود نشاندند و با آب توبه سیرابشان کردند تا آن که برایشان میوه پشیمانى به بار داد.
ایـمـنشان گردانیدى .. .
پس هوشیارى عظیم دست یافتند وجامه خدمتگزارى پوشیدند .

و ما را از آنان قرارده که .. .
پرده هاى آتش خواهشهاى نفس را با ریختن آب توبه کندند و ظرفهاى نادانى را با زلال آب زندگى شستند .

چه زمانی توبه پذیرفته می شود

(کسانى که کارهاى زشت مى کنند و چون مرگشان فرامى رسد مى گویند که اکنون توبه کردیم و نیز آنان که کافر بمیرند, توبه ندارند).
(کسانى که بعد از ایمان آوردن کافر شدند و بر کفر خود افزودند توبه شان پذیرفته نخواهد شد)

امـام صـادق علیه اسلام در پاسخ به سؤال از آیه (کسانى که کارهاى زشت مى کنند ...) آن زمانى است که امر آخرت رامشاهده کنند.

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : هر کس , پیش از مشاهده , توبه کند خداوند توبه اش را مى پذیرد.
خداى تعالى توبه بنده را, پیش از آن که نفسش به شماره افتد, مى پذیرد.

امام باقر علیه‌السلام با دست خود به حلقش اشاره کرد و فرمود: هر گاه جان به این جا برسد عالم (راهى براى ) توبه نداردو جاهل دارد.
امـام صـادق علیه‌السلام بـا دست خویش به گلوى مبارکش اشاره کرده فرمود: هرگاه جان به این جا برسد عالم (راهى به )توبه ندارد.

امـام رضا علیه‌السلام در پاسخ به این پرسش که : چرا خداوند فرعون را با آن که ایمان آورد و به یگانگى او اقرار کرد غرق ساخت ؟
زیرا او هنگامى ایمان آورد که عذاب را مشاهده کرد و ایمان آوردن به هنگام مشاهده عذاب پذیرفته نیست .

پشیمانى نوعى توبه است

امام على علیه‌السلام : پشیمانى یکى از دو توبه است .
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم : پشیمانى نوعى توبه است .

امام باقر علیه‌السلام : براى توبه کردن پشیمانى کافى است .
با پشیمانى سخت و آمرزش خواهى فراوان , رشته گناهان گذشته را قطع کن .

امام على علیه‌السلام : پشیمانى از گناه همان آمرزش خواهى است .
پشیمانى از گناه مانع تکرار گناه مى شود.
آن که پشیمان شود توبه کرده است , هر که توبه کند به خدا بازگشته است .

اعتراف حقیقى به گناه

و گروهى دیگر به گناه خود اعتراف کردند که اعمال نیکو را با کارهاى زشت آمیخته اند.

امام باقر علیه‌السلام : به خدا سوگند تنها آن کس از گناه مى رهد که به آن اعتراف کند.
امام على علیه‌السلام : اعتراف راستین اثر ارتکاب گناه را نابود مى کند.

امام باقر علیه‌السلام : سوگند به خدا که خداوند متعال از مردم جز دو کار نخواسته است : به نعمتهاى او اعتراف کنند تا آنان را نعمت فزونتر دهد و به گناهان اقرار ورزند تا گناهانشان را بیامرزد.
امـام عـلـى علیه‌السلام : پـشـیمانى , استغفار است , اعتراف به گناه پوزش خواهى است و انکار آن پاى فشردن بر گناه است .

شفیع و میانجى گنهکار همان اعتراف اوست (به گناهان ) و توبه او همان پوزش خواهى اوست .
گنهکارى که به گناه خویش اعتراف ورزد بهتر است از فرمانبردارى که به کار خویش ببالد.

پـیـامـبـر خـدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمودند اگـر نشان توبه در توبه گزار آشکار نشود توبه نکرده است
طلبکاران را خشنود سازد
نمازها رااعاده کند
میان مردم فروتنى کند
خود را از شهوات و خواهشهاى نفسانى بدور دارد
با روزه گرفتن گردن خود رانزار کند.

پایه هاى توبه

امام علی علیه‌السلام تـوبه بر چهار پایه استوار است
پشیمانى در دل
آمرزش خواهى به زبان
عمل کردن با اعضاى بدن
تصمیم بر باز نگشتن به گناه

اسـتـغـفـار درجـه والا مـقـامان است و نامى است که پنج معنا در بر دارد
1- پشیمانى از گـذشته
2- تصمیم برترک همیشگى آن
3- آن که حقوق مردم را به آنان بپردازى ...
4- ایـن که حق هر واجبى را که ضایع کرده اى ادا کنى
5- این که گوشت برآمده از مال حرام را با انـدوهـهـا آب کنى چندان که پوست به استخوان چسبدو میان آن دو گوشتى تازه روید و که سختى طاعت را به تن بچشانى چنان که شیرینى معصیت را به کام او ریخته بودى .