• تبلیغات معاویه
• الف)متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان علیعلیه‌السلام
• ب) سخت گیری بر شیعیان
• ج) ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیتعلیه‌السلام
• د) بازسازی چهره منفی عثمان
• هـ) بازسازی چهره خود
• منابع:

تبلیغات معاویه

چنان که گذشت، هدف معاویه تغییر دین خدا بود. او این برنامه را از شام آغاز کرد و به گونه ای آن را ریشه دار ساخت که شام تا یک قرن پس از آن طرفدار بنی امیه و عثمانی ملک باقی ماند. در دوران خلافت معاویه، گروهی از مردم حمص (از شهرهای شام) به شام شتافتند و با دیدن معاویه، گفتند: سلام بر تو، ای رسول خدا!
در سایه تبلیغات معاویه، شامیان علی علیه السلام را قاتل عثمان می دانستند. مهم ترین اهداف برنامه های تبلیغاتی معاویه چنین بود.

الف)متنفر ساختن مردم از امیر مؤمنان علیعلیه‌السلام

هدف معاویه، حذف چهره علی علیه‌السلام از جامعه و جنگ طلب و خون ریز معرفی کردن وی بود. در این راستا دشنام به آن حضرت را رسمیت بخشید و هم زمان با آن، به حدیث سازی روی آورد. مضمون این روایت های ساختگی، اثبات برتری های غیر اهل بیت و نسبت دادن برتری های امام علی علیه‌السلام به معاویه و دیگران بود. معاویه و فرماندارانش در هر خطبه بر امام علی علیه‌السلام لعنت می فرستادند. فشارهای معاویه بر یاران امام چندان بود که کسی جرات نداشت فرزندانش را علی بنامد یا روایتی درباره امتیازهای علی علیه‌السلام بازگوید.

ب) سخت گیری بر شیعیان

هم زمان با شدیدترین فشارهای اقتصادی و امنیتی بر شیعیان، وضعیت اجتماعی آنان نیز روز به روز دشوارتر می شد؛ به گونه ای که شهادت آنان را در دادگاه ها نمی پذیرفتند و برای نابودی شان پرونده سازی می کردند.

ج) ترویج احادیث ساختگی درباره اهل بیتعلیه‌السلام

شماری از روایت هایی که به فرمان معاویه بر ضد اهل بیت علیه‌السلام ساخته شد، چنین است:

الف) ابوهریره دوسی، حدیث ساز مشهور زمان عمر، عثمان و معاویه می گوید: حضرت علی با آن که همسری مانند فاطمه علیهاسلام داشت، در زمان پیامبر از دختر ابوجهل که از سران مشرکان بود، خواستگاری کرد. پیامبر از این کار به شدت خشمگین شد و بر بالای منبر چنین فرمود: فاطمه پاره تن من است. هر کس او را آزار دهد، مرا آزرده است. اگر علی دختر ابوجهل را می خواهد، از دختر من جدا شود.

ب) عروه بن زبیر از عایشه چنین بازگو کرد: نزد پیامبر بودم که علی و عباس آمدند. پیامبر به من گفت : این دو بر غیر دین من می میرند.

ج) حسن بن علی مردی شهوت ران بود، نه اهل عبادت و دانش، او با دختران مردم ازدواج می کرد و پس از اندکی آنان را طلاق می داد. سرانجام علی از این کار فرزندش ناخشنود شد و به مردم گفت: دخترانتان را به حسن ندهید که او آن ها را طلاق می دهد علی از نگاه کردن به چهره کسانی که امام حسن، دخترانشان را طلاق داده بود، شرم داشت.

د) بازسازی چهره منفی عثمان

با وجود جنگ های دوران خلافت امیر مومنان علی علیه‌السلام و ادعاهای خون خواهی عثمان، خلیفه سوم هم چنان چهره ای منفور داشت و قبرش از گورستان بقیع جدا بود. به همین دلیل، معاویه فرمان داد مردم مردگان خود را در فاصله گور عثمان و بقیع دفن کنند تا آن قبر به بقیع بپیوندد و از سوی دیگر، اهل حدیث را به جعل روایت درباره عثمان وا داشت. او پس از مدتی به حدیث سازان چنین نوشت: درباره امتیازهای عثمان، روایت های واژگونه بسیار شده است. مردم را به نقل برتری های صحابه و خلفا دعوت کنید. هر خبری که درباره ابوتراب وارد شده است، واژگونه آن را درباره اش بازگو کنید.

هـ) بازسازی چهره خود

معاویه نزد مردم، به ویژه عراقیان، چهره ای زشت و منفور داشت. او در پرتو حدیث های ساختگی دنیاپرستان به تدریج از القابی چون: کاتب وحی، دایی مومنان، مجاهد مسلمان، عالم بزرگ و پیشینه دار در اسلام برخوردار شد و از گروه طلقا بیرون رفت. بر اساس این روایت ها که با هدف فراموش شدن سخنان رسول خدا علیه‌السلام درباره معاویه ساخته می شد، او از خاندان همسر پیامبر به شمار می آمد. و چون پیامبر همواره مردم را به رعایت حال خویشان همسرش سفارش می کرد، حضرت علی علیه‌السلام فرمود: اگر این حدیث پیامبر را در مورد معاویه می دانستم، هرگز با او نمی جنگیدم.

منابع:

• انساب الاشراف، ج 5، ص 37.
• الکامل، ج 3، ص 262.
• شرح نهج البلاغه، ج 4، ص 63.
• همان، ص 222.
• باقر شریف قریشی، زندگانی حسین بن علی، ج 2، صص 552 - 556.
• شرح نهج البلاغه، ج 11، ص 44.
• تاریخ دمشق، ج 59، ص 62- 67، 221.