دید کلی

بزرگی خوش‌خیم پروستات یا هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات که به BPH معروف است، یکی از شایعترین بیماریهای مردان است که با بالا رفتن سن در مردان ، پس از 45 سالگی بروز می‌کند و هر چه سن بالاتر برود احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌شود. بطوریکه بعد از 80 سالگی از هر 10 مرد 9 نفرشان به این بیماری مبتلا می‌شوند حدود 4/1 مردان در سن 55 سالگی و نصف مردان در سن 75 سالگی علایم این بیماری را پیدا می‌کنند. در این بیماری اندازه پروستات بزرگ می‌شود، اما نشانه بدخیم بودن و سرطانی شدن بافت آن وجود ندارد.

پروستات چیست؟

پروستات یکی از غدد جنسی بدن مرد است که دارای ترشحات مخصوص است که این ترشحات با اسپرم‌هایی که در بیضه‌ها ساخته می‌شود، مخلوط شده و مایعی به نام منی را تشکیل می‌دهد که در انزال از طریق مجرای ادراری (پیشابراه) خارج می‌شود. پروستات در حالت طبیعی 20 گرم وزن دارد و درست در زیر مثانه قرار دارد و مجرای ادراری از داخل آن عبور می‌کند و حدود 2.5 سانتیمتر از مجرای ادراری (پیشابراه) در داخل آن قرار دارد.

علت بیماری

علت اصلی بیماری نامشخص است اما دو عامل برای ایجاد آن ضروری است.

• بالا رفتن سن: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش سن پروستات به هورمونهای مردانه (آندروژنها) حساس‌تر شده و بزرگ می‌شود.
  
  
• وجود دهیدروتسترون: طوریکه اخته کردن (برداشتن بیضه‌ها) باعث پیشرفت و بهبود علایم بیماری می‌شود. بنابراین افزایش استروژن ، همراه با افزایش سن با اثر بر روی سلولهای پروستات و حساس نمودن آنها به تستوسترون نقش اساسی را در ایجاد بیماری بزرگی خوش‌خیم پروستات دارند.
  
  
• در مورد نقش ژنتیک گفته می‌شود که افرادی که زیر 60 سال دچار نوع پیشرفته بزرگی خوش‌خیم پروستات می‌شوند، احتمالا به نوع ارثی این بیماری دچار می‌باشند که بصورت اتوزوم غالب به ارث می‌رسد و خطر ایجاد این بیماری در بستگان درجه اول اینها 4 برابر افراد عادی می‌باشد.

علایم بیماری

بزرگ شدن پروستات با وارد کردن فشار به مجرای ادراری که در داخل پروستات است، موجب انسداد و بسته شدن آن شده و باعث اختلال در خروج ادرار می‌شود. همچنین پاسخ ثانویه مثانه به انسداد مجرای ادراری باعث تحریک مثانه و علایم تحریکی ادرار می‌شود، زیرا به تدریج دیواره مثانه ضخیم شده و ظرفیت مثانه کاهش پیدا می‌کند. بنابراین دو نوع علایم داریم:

علایم انسدادی

کاهش نیرو و قطر جریان ادرار ، تاخیر در دفع ادرار ، زور زدن جهت دفع ادرار ، احساس تخلیه ناکامل مثانه و به دنبال آن تکرر ادرار و قطره قطره آمدن ادرار که این علایم به تدریج ظاهر می‌شوند و وقتی پروستات به حدی بزرگ شود که مجرای ادراری تقریبا بسته شود، اجازه خروج ادرار را نمی‌دهد و حالت احتباس ادراری پیش می‌آید و مثانه بزرگ می‌شود ولی بیمار نمی‌تواند ادرار کند. در این حالت بیمار باید سریع به بیمارستان برده شده و به بیمار سوند گذاشته شود.
احتباس ادرار خطرات زیادی دارد که از جمله آن برگشت ادرار به کلیه و ایجاد نارسایی کلیه است. همچنین باقیمانده ادرار در مثانه زمینه را برای رشد باکتریها مساعد کرده و موجب عفونت مثانه می‌شود.

علایم تحریکی

این علایم شامل تکرر ادرار ، بخصوص تکرر ادرار شبانه و فوریت در ادرار کردن است، که ناشی از تحریک مثانه می‌باشند.
در سرطان پروستات هم همه این علایم دیده می‌شود، و تشخیص ایندو از هم در درجه اول با معاینه پزشکی و بعد با سونوگرافی و آزمایش P.S.A افتراق داده می‌شود. البته در بیمار BPH وضعیت کلیه‌ها و عفونت باید بررسی شود.

درمان

پیگیری بیماری

بیمارانی که علایم خفیف دارند ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند و فقط باید بیماری خود را توسط یک پزشک پیگیری کنند. چون بزرگی خوش‌خیم پروستات همیشه پیشرفت نمی‌کند و حتی بعضی از بیماران خودبخود بهبود می‌یابند.

درمان دارویی

داروهایی مثل آلفا بلوکرها ، (پرازوسین ، ترازوسین و فنوکسی بنزامین) و همچنین فیناستراید اثر خوبی در بیماران دارند.

درمان جراحی

در صورتی که بزرگی خوش‌خیم پروستات باعث احتباس ادراری مقاوم ، یا عفونت مکرر کلیه ، نارسایی کلیه و خونریزی شدید شود، باید جراحی پروستات انجام شده و قسمتی از پروستات برداشته شود. که امروزه انواع جراحی (جراحی باز ، جراحی از طریق مجرا و ...) روی پروستات انجام می‌شود.
و بالاخره گیاه درمانی که مکانیسم اثر و ضررهای آن شناخته شده نیست.

مباحث مرتبط با عنوان

• احتباس ادراری
• التهاب کلیه
• بیضه‌ها
• پروستات چیست؟
• سرطان پروستات
• سنگ کلیه
• عفونت کلیه
• عفونت مثانه
• نارسایی کلیه