• نفت خام:نفت خام به دلایل مختلف از جمله ویژگی و کیفیت خوب، هزینه نسبتا کم تولید، سوختن آسان، جابجایی آسان و عرضه آن با قیمت مناسب کماکان بهترین مصرف سوخت فسیلی جهان است به طوری که بیش از 40% کل انرژی مصرفی را تامین می کند.

ذخایر اثبات شده نفت خام جهان، بیش از 1000 میلیارد بشکه برآورد شده است و این در حالی است که در 20 سال گذشته، بیش از 400 میلیارد بشکه نفت مصرف شده است. ایران پنجمین کشور دارای ذخایر عظیم نفتی است. ذخایر نفت ایران شامل نفت خام، نفت سنگین و مایعات گازی است.

میزان تولید در ایران در سال 2000، برابر 1341 میلیون بشکه معادل نفت بوده است که در مقایسه با تولید جهانی آن (25.74 میلیارد بشکه معادل نفت) سهمی برابر 5.3% دارد.

• گاز: گاز ترکیبی از هیدروکربن های سبک است که به طور طبیعی در بالای مخازن نفتی وجود دارد.

گاز طبیعی از فرآورش گاز خام به دست می آید که دارای بیش از 80% متان بوده و معمولا عاری از گازهای اسیدی می باشد. ذخیره اثبات شده گاز جهان ، بیش از 5000 تریلیون فوت مکعب است.

ایران پس از روسیه ، دومین کشور دارنده ذخایر عظیم گازی است و میزان ذخیره گاز ایران در ابتدای سال 2001 برابر 26.3 تریلیون متر مکعب (تقریبا برابر 21 میلیارد تن معادل نفت) برآورد شده است. بنابراین در حدود 16% از ذخایر جهانی گاز در ایران قرار دارد.

ذخایر نفت و گاز در ایران در میدان های آبی و خشکی شناخته شده و به 2 صورت ذخیره اولیه و ثانویه در نظر گرفته شده است.از سال 1289 که استخراج نفت در ایران آغاز شده است، تا آغاز سال 1380 حدود 50 میلیارد بشکه تولید شده است.

• شیل های نفتی: نفت خام موجود در شیل ها که دارای هیدروکربن های سنگین به نام کروژن است از دیر باز توسط سرخ پوستان آمریکایی شناخته شده است.

امروزه بر 100 سال است که در مورد چگونگی استخراج و تبدیل کروژن به نفت خام بررسی و پژوهش انجام می شود.کشورهای اروپایی از قبیل سوئد ، فرانسه ، اسپانیا ، استونی ، آفریقای جنوبی و چین پیرامون ساخت فرآورده های مایع و گاز از کروژن پیشرفت هایی نموده اند.

از شیل های نفتی مرغوب حدود 130 لیتر نفت از هر تن بدست می آید.
ذخایر قابل استحصال نفت از شیل های نفتی، بیش از 2000 میلیارد بشکه برآورد شده است که بیشترین آن در ایالات مرکزی آمریکا می باشد.

• زغال سنگ: یکی از منابع فسیلی تجدید ناپذیر، زغال سنگ است. کل ذخیره زغال سنگ جهان، حدود 1.06 تریلیون تن برآورد شده است که در حدود 46% آن در امریکا، کشورهای مشترک المنافع و 11% در چین قرار دارد.

تولید زغال سنگ بر پایه آمار سال 1376 در حدود 1.7 میلیون تن (معادل 1.1 میلیون تن معادل نفت) بوده که در برابر تولید 2230.8 میلیون تن معادل نفت، زغال سنگ در جهان سهمی برابر 0.05% داشته است.

در مجموع جایگاه ایران در میان کشورهای عمده تولید کننده نفت در خلیج فارس و ونزوئلا در سال 2020 در زمینه تولید نفت خام، 5.1 میلیون بشکه در روز، میزان صادرات آن 3.6 میلیون بشکه در روز و درآمد نفتی 25/8 میلیارد دلار پیش بینی شده است.
بررسیها نشان می دهد که ایران در سالهای آینده بر عنوان یکی از بازارهای عمده تولید کننده و مصرف کننده گاز در خاور میانه شناخته خواهد شد.

نرخ رشد مصرف گاز در ایران از سال 1369 تا 1373 به طور میانگین حدود 7.4 % و در سال 1373 به طور میانگین حدود 12% در سال بوده است. در 5 سال منتهی به سال 1383، میانگین رشد سالانه مصرف گاز کشور، به حدود 10% خواهد رسید و این در حالی است که میانگین رشد سالیانه مصرف خاور میانه در همین دوره حدود 3% برآورد شده است.

مباحث مرتبط با عنوان

• زمین شناسی نفت
• زغال سنگ
• نفت خام
• گاز طبیعی