کلیات
آنورتوزیت ها سنگهای غنی از
پلاژیوکلاز می باشند و به نظر اشترکایزن (1974) سنگهای گابرویی هستند که بیش از 95 درصد پلاژیوکلاز دارند.
آنوزتوریت ها را به دو دسته اصلی تقسیم می کنند:
الف: انواع تفریق یافته لایه لایه یا پوسولیت هایی که از لایه های با ترکیب مختلف تشکیل یافته اند مثل کمپلکس لایه لایه بوشولد در افریقای جنوبی
ب- توده های پلوتونیک بزرگ که اصولا غیر لایه لایه بوده و معمولا دارای ساخت های گنبدی یا چند گنبدی هستند. مانند انواعی که در کوههای شرق آمریکای شمالی دیده می شوند.
آنورتوزیت های آرکئن
اغلب آنورتوزیت های زمین در طی
پرکامبرین و بویژه پروتوزوئیک میانی (2/1 -8/1 میلیارد سال) بوجود آمده اند. با وجود این ، رخنمون های گسترده ای به قدمت آرکئن نیز وجود دارند آنورتوزیت های آرکئن معمولا از نوع لایه لایه هستند ، یعنی در نتیجه فرآیندهای مختلف ماگمایی بوجود آمده اند. آنورتوزیت های آرکئن در دو محیط مختلف رخنمون دارند:
1- کمربندهای گرنیستون
2- سرزمین های
گنیسی درجه بالا
آنورتوزیت های ماه
بررسی های نمونه های ماه و داده های بدست آمده از مطالعات مختلف نسبت تراکم Al/Si پترولوژیست ها را بر آن داشت تا فرض نمایند که آنورتوزیت ها و گابروهای آنورتوزیتی از انواع سنگهای مهم پوسته بالایی ارتفاعات ماه هستند. احتمالا علت رنگهای روشن در سطح مناطق مرتفع و همچنین تشعشعی که از برخی از آنها ساطع می شود ، مربوط به آنورتوزیت ها است. این آنورتوزیت ها قدیمی بوده (05/4 تا 5/4 میلیارد سال) دارای پلاژیوکلازهای غنی از کلسیم می باشند و بنابراین به آنورتوزیت های آرکئن زمنین شباهت دارند.
آنورتوزیت های پروتوزوئیک
در زمان پروتروزئیک دو کمربند بارز از
سنگهای آذرین در
پوسته زمین جایگزین شده اند که یکی از آنها در لورازیا (اوراسیا) و دیگری در
گندوانا واقع است. کمربند بزرگ شمالی یا کمربند لورازیایی از اورال یا حتی از قسمت های شرقی تر آن در روسیه تا غرب ایالات متحده آمریکا امتداد داشته و دارای آنورتوزیت های نوع توده ای می باشد. این آنورتوزیت ها بین 2/1 تا 8/1 میلیارد سال قبل بوجود آمده اند. کمربند گندوانایی آنورتوزیت ها بیشتر از شمال تا مرکز افریقا تمرکز یافته اند در کشورهایی مثل نیجریه ، آنگولا و نامیبیا می گذرد و سنی بین 1 تا 2 میلیارد سال دارند.
آنورتوزیت های فانروزوئیک:
آنورتوزیت های فانروزوئیک ، به استثنای آنورتوزیت های نوع توده ای
ژوراسیک و نیجر و نیجریه ، اصولا از نوع لایه لایه هستند. موارد شناخته شده ای از این سنگهای لایه لایه در ایالت آذرین توله بیرون زده است. برای مثال ایالت مزبور دارای چند مجموعه های لایه لایه در گرینلند شرقی و توده نفوذی لایه لایه روم در اسکاتلند می باشد.
پتروژنزآنورتوزیت ها
برای منشا آنورتوزیت ها ، چند مدل پتروژنتیکی پیشنهاد شده است. این فرضیات به قرار زیر است:
الف)
دگرگونی و یا متاسوماتیسم مواد پوسته ای
ب) ذوب بخشی یا کامل سنگهای پوسته ای که تولید یک ماگمای آنورتوزیتی یا یک پس مانده آنورتوزیتی می کند.
ج) تفریق ماگمایی در انواعی از ماگماهای پیکریتی ، بازالتی یا آندزیتی که ممکن است موجب تولید کومولاهای آنورتوزیتی یا ماگمای آنورتوزیتی شود.
مباحث مرتبط با عنوان:
